De BRICS (Brazilie, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) zijn vijf emerging economies die diepere economische banden navolgen, in een poging om tegengewicht te bieden aan het Westen. Deze landen halen echter niet meer de groeicijfers van weleer. Met onder andere het opstarten van de New Development Bank trachten de grootmachten hun positie te versterken. Hoe belangrijk zijn de BRICS voor de wereldeconomie en welke uitdagingen liggen op hun pad?
De rol van de BRICS in de wereld
(Jaarlijkse % groei BBP)
Tijdens de eerste helft van het vorige decennium kenden de BRICS hoge groeicijfers. Na de abrupte financiele crisis kwam er een serieuze rem op deze groei. Enkel India leek de crisis goed te verteren. De laatste jaren neemt de groei van de emerging economies af. Toch lijkt het erop dat deze landen in de toekomst een belangrijke rol zullen spelen in de wereldecononomie. De BRICS huizen meer dan 40% van de wereldbevolking. Deze bevolking genereert bijna een kwart van het wereldwijde BBP. Een studie van PwC voorspelt dat de opkomende economieën groter zullen zijn dan de ontwikkelde economieën tegen 2050, als ze jaarlijks blijven groeien rond de 5 à 6 procent. Of zo’n groeicijfer gedurende 35 jaar realistisch is, is maar zeer de vraag. Volgens de studie zou in 2050 het BBP van het BRICS-blok bijna 4 maal zo groot zijn als dat van de Verenigde Staten ($120 000 bn tov $37 000 bn).
BRICS: Letter per letter
Opkomende economieën hebben enkele gemeenschappelijke kenmerken. In de BRICS heerst er nog veel corruptie en red tape (onnodige regelgeving). De meeste van deze landen hebben schaduweconomieën van rond de 50% BBP. Bovendien is het voor deze landen over het algemeen moeilijker om kapitaal op te halen op de internationale markten, vanwege de lagere ratings die ze toegekend krijgen. Elk land kampt echter met specifieke problemen.
(bronnen: IMF, CIA Factbook, Harvard studies)
Brazilië
Vanwege de ligging en de omvang van het land zijn er veel grondstoffen aanwezig. De agriculturele sector is in Brazilië nog steeds heel belangrijk (5% BBP). Voeding en grondstoffen zijn de belangrijkste exportproducten. Brazilie exporteert vooral ijzererts, olie, soyabonen, tabak en suiker. De uitdagingen voor Brazilië liggen vooral in de binnenlandse politiek. Het land dient een goed grondstoffenbeleid uit te stippelen. Het is op zoek naar het juiste evenwicht tussen het verbruiken en beschermen van hun natuurlijke rijkdommen. Denk bijvoorbeeld aan het regenwoud.
Rusland
De Russische economie wordt sterk gedreven door exploitatie van grondstoffen. De voornaamste exportproducten zijn olie en gas (70% van totale exporten), metalen en militair materiaal. De relatie tussen het Kremlin en het Westen is bekoeld sinds het aantreden van Barrack Obama. De agressieve annexatie van de Krim heeft Rusland internationale sancties opgeleverd die lopen tot minstens het begin van 2016. Een tweede domper op de economische ontwikkeling is de sterke daling van de olieprijs, die ook de waarde van de roebel doet afnemen. Corruptie en vooral een gebrek aan diversificatie van de economie zijn op lange termijn wezenlijke problemen voor de ontwikkeling van het land.
India
De dienstensector in India heeft één van de hoogste groeicijfers ter wereld. Het land beschikt over een relatief hoogopgeleide populatie die goed Engels spreekt. Behalve de dienstensector heeft ook landbouw een grote rol in de Indiaanse economie. Mede hierdoor lijkt India de crisis beter te verteren dan de andere BRICS landen. Kinderarbeid en een groeiende economische ongelijkheid zijn grote uitdagingen voor India. Verder heeft het land zijn handen vol met infrastructuurwerken. Om de indrukwekkende groei aan te houden is er nood aan een meer betrouwbare elektriciteitsvoorziening en betere wegen.
China
Het succesverhaal van China is intussen iedereen al bekend. De tweede grootste economie ter wereld heeft met het vrij maken van zijn markt de wereldeconomie wakker geschud. De ongelofelijk sterke bevolkingsgroei was een belangrijk ingrediënt in het recept om deze groeicijfers te behalen. Deregulering en competitieve lonen heeft van China de fabriek van de wereld gemaakt. Momenteel lijkt China echter de strategie bij te stellen. Het land richt zich nu terug iets meer op de eigen bevolking. China probeert de eigen markt te verstevigen door beleggingen aan te moedigen en grote steden neer te poten. Het resultaat is echter een volgens sommige overgewaardeerde aandelenmarkt en grote spooksteden doorheen het land. Het slagen van een succesvolle transitie hangt af van het beleid van de Communistische Partij, nog steeds de enige machthebber.
Zuid-Afrika
Het nieuwste lid van de BRICS (2011) is ook meteen het kleinste. Het is de tweede grootste economie van Afrika (na Nigeria), maar verbleekt in het bijzijn van de andere BRICS leden. Het land heeft kostbare mineralen, in het bijzonder platinum. Zuid-Afrika is met ruime voorsprong de grootste producent ter wereld. Ondanks het feit dat het land het met rang 43 op de ease-of-doing-business ranglijst van de World Bank stukken beter doet dan de andere BRICS, blijft het (niet) ontstaan van middelgrote ondernemingen een probleem. Dit weerspiegelt zich in de hoge werkloosheidsgraad (25%) en grote economische ongelijkheid. Deze twee factoren wakkeren dan weer criminaliteit aan, wat overigens als één van de belangrijkste redenen wordt aangeduid om geen zaak te beginnen in het land.
De toekomst van de BRICS
Corruptieschandalen in Brazilië, machogedrag in Rusland en een bubbel in de Chinese aandelenmarkt tonen dat de BRICS nog een lange weg te gaan hebben. Toch is hun belang niet weg te cijferen. Elke verandering in de BRICS landen heeft nu reeds een grote invloed op de rest van de wereld. Als de landen hun groei kunnen aanhouden of zelfs terug kunnen doen toenemen, zullen ze steeds prominenter aanwezig zijn in wereldeconomie. Een recente stap om hun samenwerking te vergroten is het oprichten van de New Development Bank. Meer hierover lees je in een volgend artikel.
