Lessons learned na 12 jaar aandeelbeleggen

[wimvd]

Dus je bent op zoek naar extra rendement op je spaargeld, dan is de beurs zeker een goede plaats. Maar je kan er ook veel geld verliezen. Op dat vlak is de beurs en een casino zeker een goede vergelijking, alleen zijn je winstkansen op de beurs wel groter dan in een casino. The house always wins. Laten we eens kijken hoe je ervoor kan zorgen dat jij wint:

1. Speel enkel met geld dat je echt kan missen. Ik spreek uit eigen ervaring. In 2008 dacht ik even met het spaargeld dat bedoeld was voor de aankoop van een eigen woning, wat geld te verdienen. Ik verloor 8000 EUR op minder dan een jaar tijd wat voor mijn leeftijd toen een heleboel geld was. En goed voor mijn relatie was het ook niet, die extra stress. Gelukkig haalde ik dit in 2009 op (beurzen stegen toen zo hard dat zelf een aap kon beleggen).

2. Speel zelf. Geef geen geld uit aan tussenpersonen of websites die voor jou handelen. Ook bankiers hebben geen extra informatie die niet publiek gemaakt kan worden. Zij gokken even goed als u en ik. Hecht geen belang aan koersdoelen, maar doe uw eigen berekeningen. Koop alleen aan als het aandeel onder de boekwaarde noteert (en liever daar nog flink onder, want in de meeste boeken zit nog heel wat lucht). Sommige holdings en vastgoedbevaks kan je meestal niet onder boekwaarde aankopen. Deze noteren met een premie omdat ze een zekere status en zekerheid geven aan de belegger (meestal in de vorm van onderliggende activa en dividenduitkering). Er zijn nog heel wat andere cijfers die je kunnen helpen bij een instap (schuldgraad, PE, …).

3. Speel op de US markt. Zelf beleg ik al 12 jaar op de BEL20 en AEX. Als ik het koersrendement naast dat van de US leg, is het huilen met de pet op. Beleg dus een gedeelte van het geld in de US markt, ook al eten wisselkoersen daar een deeltje van het rendement op (of net het omgekeerde).

4. Spreiding dus ... zelf al meegemaakt door all-in te gaan op een zogenaamd goed huisvader-aandeel (Shell) en verloor 30% op minder dan een maand tijd. Leg jezelf een maximumbedrag op dat je investeert in 1 aandeel en hou je er ook aan. Bij mij is dat 5K, maar dat bedrag ligt voor iedereen anders, naargelang het vermogen.

5. Koop enkel of koop bij in crisismomenten. Bankencrisis, eurocrisis of coronacrisis? Dit zijn juist de momenten waarop jij (extra) koopt! Je hebt er wel geduld voor nodig ... het kan soms 10 jaar duren voor de volgende crisis eraan komt en je weet het nooit op voorhand. Durf op een lange horizon te kijken (10 jaar of langer, afhankelijk van je leeftijd). Als je op langere termijn kijkt, ga je ook zien hoe relatief de beurs is. Met de corona-crash ogen aandelen goedkoop maar als je durft terugkijken naar 2008 kan je zien dat in feite de beurs nog heel hoog genoteerd staat.

6. In tip 4 heb je voor jezelf het maximumbedrag bepaalt. Goed, maar koop dit bedrag nooit in 1x vol. Als het aandeel na je aankoop daalt, kan je lager bijkopen en zo je gemiddelde verlagen. Doe dit bijkopen wel enkel als de fundamentals van het bedrijf nog intact zijn. Zelf verfijn ik deze regel nog: koop nooit hoger bij dan je laagste inkoop. Alleen is dit een wel heel strikte regel die soms niet meer realistisch is. Zo zal ik wellicht nooit meer Euronav aan 3,67 EUR kunnen kopen. Anderzijds zorgde dat er ook wel voor dat ik sommige aandelen na jaren nog goedkoper kon inkopen en zo meer dividend incasseer dan voorheen.

7. Probeer aandelen te kopen die blijvend dividend uitkeren. Niet alleen is dit stabiel rendement, ze dalen ook veel minder bij een beurscrash. En hoe lager je ze inkoopt, des te hoger de return. Zo zijn er in tijden van crisis soms aandelen te vinden die 10% dividend uitkeren.

8. Zoek naar een broker die zo weinig mogelijk kosten aanrekent. Het lijken kleine bedragen, maar toch eten ze heel wat van je rendement op. Ikzelf betaal 20 EUR per lijntje in de effectenrekening dus pakweg 200 EUR jaarlijks. Dat lijkt niet veel, maar na 20 jaar heb je 4000 EUR uitgegeven aan niets. Die 4000 EUR had anders makkelijk 200 EUR jaarlijks aan dividenden kunnen opbrengen in de plaats!

9. Wees geduldig. Soms kan je door lang te wachten kloppen (NL: batjes) doen. Zo kocht ik Umicore op 25 EUR i.p.v. 40 EUR puur door 3 jaar geduld te hebben. Maar het kan ook omgekeerd werken: zo kocht ik Shell na 3 jaar geduld op 21 EUR en ze zakten verder naar 10 EUR.

10. Wanneer verkopen is een luxevraag bij winst, maar bij verlies een helse klus.
a) De ervaring leert dat je meestal te snel tevreden bent en snel die winst wil pakken. "Let your winners run" zeggen ze wel eens en blijkt waar te zijn. Wie ING kocht in 2008 aan 2,5 EUR heeft zelfs vandaag nog winst na hun crash en al vele jaren dividend geïncasseerd.

Je kan ook soms extra winst maken door tijdelijk te verkopen en bij een dip terug te kopen. Maar dat is erg riskant, want als het aandeel blijft doorstijgen zonder dip ben je je mooie positie kwijt. (ik doe het zelf soms wel, puur voor de sport)

b) Als je verlies hebt, is de keuze wanneer verkopen moeilijker.
- Je kan blijven zitten (blijven zitten als je geschoren wordt) en zo je verlies enkel virtueel maken. Maar natuurlijk verdien je met dat dood kapitaal intussen niks.
- Je kan bij bv. -10% je verlies nemen. Bij heel veel aandelen was dit een gouden zet (Imtech, bpost, AB Inbev, Engie, Solvay, …) maar soms verkoop je ook net op -10% en beginnen ze daarna doodleuk terug naar het oude niveau te stijgen. Zet deze limiet dus niet te strak. Verkopen op -5% heeft niet veel zin door de wekelijkse koers-fluctuaties. Zelf heb ik deze regel al aangepast naar -15%.
- Soms kan het ook slimmer zijn om gewoon bij te kopen (zie regel 4) en je aankoopgemiddelde te verlagen. Doe dit niet voor een paar procenten, maar koop pas bij vanaf 10 à 15% verlies. Koop ook alleen bij als de fundamentals van het bedrijf nog goed zijn. Niet zomaar bijkopen om "gemiddelde te verlagen", wat veel beleggers bij bv. Nyrstar deden en alles verloren.
- Je kan ook tijdelijk verkopen en proberen lager terug te kopen.
Ik ben er zelf nog niet uit wat het beste is, geeft een wisselend succes! Ik heb de 4 tactieken al uitgeprobeerd, meestal de verkeerde zet gedaan Ik begrijp dus wel wat ervaren beleggers bedoelen met "ik verkoop nooit aandelen, ik koop enkel bij". Het verlies nemen op -10% was meestal wel de juiste zet als ik het achteraf bekijk.

11. Schuw elk risico. Geen winst, is geen verlies. Winst is leuk, verlies is erger. Je zit sneller met verlies op de beurs dan je denkt. En een verlies van geld waar je zelf hard en veel voor gewerkt hebt, is psychologisch zwaar om dragen.
Je kan spijt hebben van geen Tesla-aandelen of biotech-aandelen te hebben, maar als ze op een dag met 50% kelderen, heb je tenminste geen verlies aan je broek. Dat is beter dan winst die je hebt laten liggen.
Wil je toch gokken? Dan zijn er wel wat hulpmiddelen om je te helpen:
- TA is zo een hulpmiddel.
- Of een plots stijgend handelsvolume wijst ook meestal op voorkennis. Stap dan wel snel genoeg in. Want als je 3 dagen stijging laat passeren, is de kans groot dat je net instapt op een piek. Dit zijn zogenaamde pump & dump aandelen.
- Of een aandeel dat zwaar gecrasht is en na een fameuze daling enkele dagen status quo blijft, is meestal een teken van een bodem. Het kan zijn dat er een dead cat bounce aankomt, maar alleszins als je dan een 1e pakket aankoopt, ben je toch al veel beter af dan de belegger die erin zat voor de daling.

[Wimpie85]

'Schuw elk risico'... beleggen is per definitie risico nemen hè.

Ook heb ik het wat moeilijk met de gebruikte term 'speel', die verschillende keren terugkeert.

Op de beurs speel je niet in mijn ogen, maar 'investeer' je (doordacht & weloverwogen).

[Rappa]

Bedankt voor de inzichten Wim!

Ik probeer het zelf ook gedisciplineerd aan te pakken. Niet altijd even simpel...

[Hanky]

Zou enkel oppassen bij punt 7

7. Probeer aandelen te kopen die blijvend dividend uitkeren. Niet alleen is dit stabiel rendement, ze dalen ook veel minder bij een beurscrash. En hoe lager je ze inkoopt, des te hoger de return. Zo zijn er in tijden van crisis soms aandelen te vinden die 10% dividend uitkeren

Hoog dividendrendement kan ook gevaarlijk zijn en meestal niet houdbaar, dus zeker goed inlichtingen inwinnen waarom het dividendrendement +10% is.

[EarthNvstr1]

Dus je bent op zoek naar extra rendement op je spaargeld, dan is de beurs zeker een goede plaats. Maar je kan er ook veel geld verliezen. Op dat vlak is de beurs en een casino zeker een goede vergelijking, alleen zijn je winstkansen op de beurs wel groter dan in een casino. The house always wins. Laten we eens kijken hoe je ervoor kan zorgen dat jij wint:

1. Speel enkel met geld dat je echt kan missen. Ik spreek uit eigen ervaring. In 2008 dacht ik even met het spaargeld dat bedoeld was voor de aankoop van een eigen woning, wat geld te verdienen. Ik verloor 8000 EUR op minder dan een jaar tijd wat voor mijn leeftijd toen een heleboel geld was. En goed voor mijn relatie was het ook niet, die extra stress. Gelukkig haalde ik dit in 2009 op (beurzen stegen toen zo hard dat zelf een aap kon beleggen).

2. Speel zelf. Geef geen geld uit aan tussenpersonen of websites die voor jou handelen. Ook bankiers hebben geen extra informatie die niet publiek gemaakt kan worden. Zij gokken even goed als u en ik. Hecht geen belang aan koersdoelen, maar doe uw eigen berekeningen. Koop alleen aan als het aandeel onder de boekwaarde noteert (en liever daar nog flink onder, want in de meeste boeken zit nog heel wat lucht). Sommige holdings en vastgoedbevaks kan je meestal niet onder boekwaarde aankopen. Deze noteren met een premie omdat ze een zekere status en zekerheid geven aan de belegger (meestal in de vorm van onderliggende activa en dividenduitkering). Er zijn nog heel wat andere cijfers die je kunnen helpen bij een instap (schuldgraad, PE, …).

3. Speel op de US markt. Zelf beleg ik al 12 jaar op de BEL20 en AEX. Als ik het koersrendement naast dat van de US leg, is het huilen met de pet op. Beleg dus een gedeelte van het geld in de US markt, ook al eten wisselkoersen daar een deeltje van het rendement op (of net het omgekeerde).

4. Spreiding dus ... zelf al meegemaakt door all-in te gaan op een zogenaamd goed huisvader-aandeel (Shell) en verloor 30% op minder dan een maand tijd. Leg jezelf een maximumbedrag op dat je investeert in 1 aandeel en hou je er ook aan. Bij mij is dat 5K, maar dat bedrag ligt voor iedereen anders, naargelang het vermogen.

5. Koop enkel of koop bij in crisismomenten. Bankencrisis, eurocrisis of coronacrisis? Dit zijn juist de momenten waarop jij (extra) koopt! Je hebt er wel geduld voor nodig ... het kan soms 10 jaar duren voor de volgende crisis eraan komt en je weet het nooit op voorhand. Durf op een lange horizon te kijken (10 jaar of langer, afhankelijk van je leeftijd). Als je op langere termijn kijkt, ga je ook zien hoe relatief de beurs is. Met de corona-crash ogen aandelen goedkoop maar als je durft terugkijken naar 2008 kan je zien dat in feite de beurs nog heel hoog genoteerd staat.

6. In tip 4 heb je voor jezelf het maximumbedrag bepaalt. Goed, maar koop dit bedrag nooit in 1x vol. Als het aandeel na je aankoop daalt, kan je lager bijkopen en zo je gemiddelde verlagen. Doe dit bijkopen wel enkel als de fundamentals van het bedrijf nog intact zijn. Zelf verfijn ik deze regel nog: koop nooit hoger bij dan je laagste inkoop. Alleen is dit een wel heel strikte regel die soms niet meer realistisch is. Zo zal ik wellicht nooit meer Euronav aan 3,67 EUR kunnen kopen. Anderzijds zorgde dat er ook wel voor dat ik sommige aandelen na jaren nog goedkoper kon inkopen en zo meer dividend incasseer dan voorheen.

7. Probeer aandelen te kopen die blijvend dividend uitkeren. Niet alleen is dit stabiel rendement, ze dalen ook veel minder bij een beurscrash. En hoe lager je ze inkoopt, des te hoger de return. Zo zijn er in tijden van crisis soms aandelen te vinden die 10% dividend uitkeren.

8. Zoek naar een broker die zo weinig mogelijk kosten aanrekent. Het lijken kleine bedragen, maar toch eten ze heel wat van je rendement op. Ikzelf betaal 20 EUR per lijntje in de effectenrekening dus pakweg 200 EUR jaarlijks. Dat lijkt niet veel, maar na 20 jaar heb je 4000 EUR uitgegeven aan niets. Die 4000 EUR had anders makkelijk 200 EUR jaarlijks aan dividenden kunnen opbrengen in de plaats!

9. Wees geduldig. Soms kan je door lang te wachten kloppen (NL: batjes) doen. Zo kocht ik Umicore op 25 EUR i.p.v. 40 EUR puur door 3 jaar geduld te hebben. Maar het kan ook omgekeerd werken: zo kocht ik Shell na 3 jaar geduld op 21 EUR en ze zakten verder naar 10 EUR.

10. Wanneer verkopen is een luxevraag bij winst, maar bij verlies een helse klus.
a) De ervaring leert dat je meestal te snel tevreden bent en snel die winst wil pakken. "Let your winners run" zeggen ze wel eens en blijkt waar te zijn. Wie ING kocht in 2008 aan 2,5 EUR heeft zelfs vandaag nog winst na hun crash en al vele jaren dividend geïncasseerd.

Je kan ook soms extra winst maken door tijdelijk te verkopen en bij een dip terug te kopen. Maar dat is erg riskant, want als het aandeel blijft doorstijgen zonder dip ben je je mooie positie kwijt. (ik doe het zelf soms wel, puur voor de sport)

b) Als je verlies hebt, is de keuze wanneer verkopen moeilijker.
- Je kan blijven zitten (blijven zitten als je geschoren wordt) en zo je verlies enkel virtueel maken. Maar natuurlijk verdien je met dat dood kapitaal intussen niks.
- Je kan bij bv. -10% je verlies nemen. Bij heel veel aandelen was dit een gouden zet (Imtech, bpost, AB Inbev, Engie, Solvay, …) maar soms verkoop je ook net op -10% en beginnen ze daarna doodleuk terug naar het oude niveau te stijgen. Zet deze limiet dus niet te strak. Verkopen op -5% heeft niet veel zin door de wekelijkse koers-fluctuaties. Zelf heb ik deze regel al aangepast naar -15%.
- Soms kan het ook slimmer zijn om gewoon bij te kopen (zie regel 4) en je aankoopgemiddelde te verlagen. Doe dit niet voor een paar procenten, maar koop pas bij vanaf 10 à 15% verlies. Koop ook alleen bij als de fundamentals van het bedrijf nog goed zijn. Niet zomaar bijkopen om "gemiddelde te verlagen", wat veel beleggers bij bv. Nyrstar deden en alles verloren.
- Je kan ook tijdelijk verkopen en proberen lager terug te kopen.
Ik ben er zelf nog niet uit wat het beste is, geeft een wisselend succes! Ik heb de 4 tactieken al uitgeprobeerd, meestal de verkeerde zet gedaan Ik begrijp dus wel wat ervaren beleggers bedoelen met "ik verkoop nooit aandelen, ik koop enkel bij". Het verlies nemen op -10% was meestal wel de juiste zet als ik het achteraf bekijk.

11. Schuw elk risico. Geen winst, is geen verlies. Winst is leuk, verlies is erger. Je zit sneller met verlies op de beurs dan je denkt. En een verlies van geld waar je zelf hard en veel voor gewerkt hebt, is psychologisch zwaar om dragen.
Je kan spijt hebben van geen Tesla-aandelen of biotech-aandelen te hebben, maar als ze op een dag met 50% kelderen, heb je tenminste geen verlies aan je broek. Dat is beter dan winst die je hebt laten liggen.
Wil je toch gokken? Dan zijn er wel wat hulpmiddelen om je te helpen:
- TA is zo een hulpmiddel.
- Of een plots stijgend handelsvolume wijst ook meestal op voorkennis. Stap dan wel snel genoeg in. Want als je 3 dagen stijging laat passeren, is de kans groot dat je net instapt op een piek. Dit zijn zogenaamde pump & dump aandelen.
- Of een aandeel dat zwaar gecrasht is en na een fameuze daling enkele dagen status quo blijft, is meestal een teken van een bodem. Het kan zijn dat er een dead cat bounce aankomt, maar alleszins als je dan een 1e pakket aankoopt, ben je toch al veel beter af dan de belegger die erin zat voor de daling.

Zeer interessante uiteenzetting vind ik dit!

Ik ben zelf 3 jaar geleden begonnen met beleggen, eerst met opbouwen van mutual funds (geen spijt van voorlopig) en iets daarna ook begonnen met het opbouwen van een portefeuille "belgische dividendaandelen".

Mijn gedachten bij uw puntjes:

1. Die "tip" had ik voordat ik begon en heb ik ook serieus ter harte genomen en ik kan ik alleen maar beamen voor je gemoedsrust.

2. Mijn eerste selectie van mutual funds heb ik overgelaten aan de bank bediende (was een actie van DB), kort daarna zelf selectie gedaan en ook bij andere bank/broker. Mijn ervaring is inderdaad ook dat je evengoed of zelfs beter zelf je selecties kan doen, maar als start is dat niet evident. Alles gepreid over meerdere fondsen en gespreid over de tijd ingestapt.

3. Voorlopig heb ik enkel exposure naar US via mijn mutual funds. Ik ben er nog niet uit op welke manier ik best kan investeren in individuele US aandelen en vind dit een grote stap in mijn beleggingscarriere na 3 jaar.

4. Met mijn belgische aandelen port was ik begonnen met schijven van 2000 omdat dat ideaal leek voor de transactiekosten. Ondertussen geleerd dat de impact van transactiekosten veel minder is dan de impact van koers wijzigingen en nu werk ik met schijven van 1000 en hanteer ik max 4000 per component.

5. Uiteraard is (bij)kopen tijdens crisismomenten beter, maar dat is niet te voorspellen, dus dit zou ik niet zo stellig zeggen. Je moet ook ooit eens starten om de "techniek" te leren. Belangrijker lijkt mij om voorzichtig te beginnen en stelselmatig geduldig op te bouwen, dan het moment waarop je begint, als je een lange horizon voor ogen hebt toch.

6. Akkoord behalve met "koop nooit hoger bij dan je laagste inkoop". Bv. als het gewicht van een component in je portefeuille laag is en de component op dat moment interessant is, kan je perfect bijkopen lijkt mij.

7. Ik focus ook op dividendaandelen, maar je mag niet alleen kijken naar het dividendrendement van de laatste uitkering. Je moet vooral uitzoeken waarom er bv. een 10% dividendrendement is de laatste uitkering, want meestal is dat omdat de verwachtingen voor de toekomst niet goed zijn of er een éénmalige uitkering is geweest bv.

8. Zeker en vast alles uitpluizen inclusief "de kleine lettertjes". En volgens mij niet enkel naar de kosten kijken, maar ook naar hoe de bank/broker te werk gaat (bv. uw effecte uitlenen is dat wel veilig)

9. Geduld is inderdaad nodig. Daarnaast ook uitschakelen van emoties, waar ik redelijk goed in ben Dat laatste lukt wellicht ook beter als je "tip 1" ter harte hebt genomen.

10. Ik had mij voorgenomen om nooit te verkopen met verlies en heb dit vorlopig ook nooit gedaan, maar ik koop dan ook enkel bedrijven waarvan ik verwacht dat ze nooit failliet zullen gaan (ja, het kan altijd natuurlijk). Ik heb componenten op 50% virtueel verlies, maar die keren nog altijd dividend uit en de kans dat die erdoor komen is groter dan de kans dat ze failliet gaan. Daarnaast heb ik in het begin te snel verkocht met winst. Nu verkoop ik enkel met winst wanneer het gewicht van de component in mijn portefeuille te hoog is.

11. "Schuw elk risico" kan natuurlijk niet. Ik hanteer wel een voorzichte strategie en ben van plan dat te blijven doen, ook al mis je dan soms wat opportuniteiten, maar dat weet je pas achteraf. Zo had ik nu gezien gerust in maart 2020 wat meer kunnen aankopen...

In de toekomst wil ik uitbreiden met een stuk ETFs en een stuk "niet-belgische (dividend) aandelen".

[Lukang]

En vergeet niet bij uw onderzoeken over effekten Het Engels te combineren met het Nederlands !

[EarthNvstr1]

Er mist ook een "n" achteraan, maar ik kan de post blijkbaar niet meer editeren...
Sorry hoor, ik zal in de toekomst proberen daar nog meer aandacht aan te besteden.

Andere bedenkingen dan taalfouten zijn ook steeds "welcome" ...