Een fenomeen waar veel beleggers geen weet van hebben is de flitshandel, ook wel high-frequency trading genoemd. Met flitshandel is veel geld gemoeid, niet alleen door de grote volumes in transacties maar ook door de locaties en voorzieningen die flitshandelaren moeten treffen om zo snel als mogelijk te kunnen reageren en handelen op de beurs. Flitshandelaren die verdienen aan de razendsnelle handel in onder meer valuta- en aandelenkoersen. Flitshandel is het kopen en verkopen van bijvoorbeeld aandelen binnen een mum van tijd, vaak minder dan een seconde. Alhoewel het vaak maar gaat om kleine wijzigingen in de koersen zijn de volumes dermate hoog dat dit zeer winstgevend kan zijn. Ook is er te verdienen aan arbitrage in een bepaald aandeel tussen verschillende beurzen.
Flitshandel kan bijvoorbeeld plaatsvinden door algoritmes, dit zijn voorgeprogrammeerde instructies. Als bijvoorbeeld de olieprijs stijgt of daalt worden volautomatisch olie gerelateerde aandelen gekocht of verkocht. Zo kan dit dus bij talloze effecten plaatsvinden maar het aantal algoritmes beperkt zich niet tot alleen dit. Zo zijn er ook algoritmes die de kans op een stijging of daling van een effect bepalen en hierop inspelen.
Flitshandel gaat volautomatisch, door middel van hardware en software bestaande uit onder andere algoritmes. De ‘high frequency handel’ leidt tot een wapenwedloop tussen flitshandelaren wat resulteert in investeringen van miljoenen in de snelste computers en beste verbindingen om de concurrentie een fractie van een seconde voor te kunnen blijven. Deze fractie van een seconde is vaak letterlijk enkele milliseconden. Het vervangen van de menselijke handelaar door computergestuurde handel is dus logisch want tijd is geld. Daarbij is een computer efficiënter en minder foutgevoelig, tenzij de mens hier een steekje laat vallen met de invoer van bijvoorbeeld een fout in een algoritme.
Omvang van flitshandel op de beurzen
Waar voorheen kennis en inzicht van een handelaar nog belangrijk was zijn de computers met een flinke opmars bezig op de beurs. Nu is het vooral de snelheid die belangrijk is waarmee hardware en software kunnen reageren gecombineerd met snelle dataverbindingen. Inmiddels bestaat ongeveer 75% van de aandelenhandel in de VS uit orders die door computers worden geplaatst. In Europa, zoals landen als Nederland en België, is dit nog beperkt tot ongeveer 50%.
Over het algemeen wordt gezegd dat door de flitshandel er meer liquiditeit in de markten is gekomen. Dit gaat maar ten dele op want als er in een aandeel weinig volume om gaat dan is het voor een flitshandelaar niet aantrekkelijk om in te handelen. De grotere liquiditeit komt dus vooral terecht bij de aandelen waar al veel handel in is. Door de komst van de flitshandel is ook de spread minder geworden, soms wel tot de helft van wat eerder gebruikelijk was. De spread is het verschil tussen bied- en laatprijs. In de grotere AEX en BEL20 fondsen is ook de frequentie van het aantal prijsveranderingen per minuut sterk toegenomen. Toen de mens nog achter de orders zat werden ongeveer 20 prijsquotes gegeven per minuut, dat kan nu in veel gevallen een factor 10 zijn.
De flascrash in 2010
Een keerzijde van de automatisering zoals de computergestuurde handel, waaronder ook de flitshandel behoord, kwam op 6 mei 2010 duidelijk aan het licht. Misschien wel het meest extreme kwartier op de beurs van de afgelopen decennia vond plaats toen de Amerikaanse beurzen zoals de Dow Jones index, S&P 500 en Nasdaq in korte tijd maar liefst daalden tot ongeveer -9% om daarna weer te herstellen (zie onderstaande grafiek). Er was zelfs een nood ingreep nodig om de gehele handel een halve minuut te stoppen. Deze korte pauze was voldoende om de algoritmes weer ‘normaal’ hun werk te laten doen. Deze flashcrash werd in werking gezet door een order van beleggingsfonds Waddell & Reed. Door middel van een agency algoritme werden in één keer 75.000 contracten geplaatst met een waarde van meer dan 4 miljard dollar. Gevolg was dat andere computers en algoritmes reageerden en begonnen met verkopen totdat er nauwelijks nog steun was om de verkopen op te vangen. De beurs ging snel onderuit zonder dat daar bijvoorbeeld economisch nieuws tegenover stond. Of de geplaatste order een fout was in het systeem of door een mens bewust of onbewust was geplaatst is vandaag de dag nog niet duidelijk.
De risico’s kunnen dus groot zijn zeker door de snelle ontwikkeling en toename van de flitshandel. Enerzijds is er vaker een kleinere spread en worden er meer prijsquotes per minuut afgegeven dankzij flitshandel. Anderzijds komen flashcrashes ook regelmatiger voor waarbij bovenstaand voorbeeld een extreem geval was want een crash kan ook plots voordoen bij een enkel aandeel zonder enige aanleiding. In sommige landen probeert men de flitshandel enigszins te beperken door het heffen van een transactiebelasting. Gezien de enorme hoeveelheden transacties door flitshandelaren maakt dit het minder interessant omdat de transactiebelasting ten koste gaat van de marge.
Neem nog even de tijd om een duidelijke uitleg te krijgen hoe flitshandel werkt en bekijk onderstaand filmpje (Engels gesproken).
